Τα λίμερικς είναι πεντάστιχα ποιηματάκια, που προέρχονται από την Αγγλία. Λίμερικς συναντάμε ήδη από τον 17ο αιώνα στα λαϊκά αγγλικά τραγούδια, αλλά εμφανίζονται συστηματικά στην αγγλική Λογοτεχνία τον 18ο – 19ο αιώνα. Ο Έντουαρντ Ληρ, σπουδαίος Βρετανός ποιητής, ήταν εκείνος που τα σύστησε στο ευρύ κοινό και χάρη σε αυτόν έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή. Στην Ελλάδα τα παρουσίασε πρώτος ο μεγάλος νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης. Ουσιαστικά τα λίμερικς είναι το παράλογο συστηματοποιημένο και κωδικοποιημένο. Ο αποκλειστικός σκοπός τους είναι να διασκεδάσουν τον αναγνώστη και να τον κάνουν να γελάσει. Η δομή ενός λίμερικ είναι συγκεκριμένη: αποτελείται από πέντε στίχους, στους οποίους ο πρώτος στίχος – που μας συστήνει τον πρωταγωνιστή- ομοιοκαταληκτεί με τον δεύτερο. Στον δεύτερο στίχο παρουσιάζεται μια κατάσταση ή μια ιδιότητα του πρωταγωνιστή. Στον τρίτο και τον τέταρτο στίχο εξελίσσεται η ιστορία ή το περιστατικό και ομοιοκαταληκτούν μεταξύ τους και ο πέμπτος στίχος συχνά ομοιοκαταληκτεί με τον πρώτο, τον οποίο επεκτείνει , επαναλαμβάνει ή συμπληρώνει.
Η διαδικασία συγγραφής
Η συγγραφή των λίμερικς με θέμα τις χώρες και τις πόλεις της Ευρώπης ξεκίνησε στην πρώτη τάξη, με αφορμή τη σταδιακή εκμάθηση των γραμμάτων της αλφαβήτας και ολοκληρώθηκε στη Δευτέρα τάξη. Η διαδικασία συγγραφής μικρών ομοιοκατάληκτων ποιημάτων είναι πολύ ευχάριστη για τα πρωτάκια και επίσης έχει πολλαπλούς παιδαγωγικούς και διδακτικούς στόχους, με κυριότερο τη φωνολογική επίγνωση των φθόγγων της γλώσσας μας. Αφού μιλήσαμε λοιπόν για την ευρωπαϊκή οικογένεια, ξεκινήσαμε τη δουλειά μας: για κάθε γράμμα της αλφβήτας βρίσκαμε μια χώρα ή μια πόλη που να ξεκινάει από αυτό. Μετά τα παιδιά έλεγαν λέξεις που να έχουν το γράμμα στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος. Είχε προηγηθεί συζήτηση για το τι παραδοσιακό έχει η συγκεκριμένη χώρα (κάποιο παραδοσιακό φαγητό, χορό, ένα διάσημο αξιοθέατο ή κάποιον διάσημο καλλιτέχνη) και φροντίζαμε να τα συμπεριλάβουμε στο αντίστοιχο στιχάκι. Στη συνέχεια, τα καθοδηγούσα να βρουν λέξεις να ομοιοκαταληκτούν μεταξύ τους και ξεκινούσαμε. Στην αρχή ξεκινούσα εγώ τον πρώτο στίχο και, συμπληρώνοντας το ένα την ιδέα του άλλου, ολοκληρώναμε το λίμερικ. Στην πορεία τα παιδιά κατάλαβαν πολύ εύκολα τη διαδικασία συγγραφής τους και έκαναν όλη τη δουλειά μόνα τους, με μόνη καθοδήγηση από εμένα στην ομοιοκαταληξία. Κάθε λίμερικ το εικονογραφούσαμε και ζωγραφίζαμε τη σημαία της κάθε χώρας και στη συνέχεια τα ίδια τα παιδιά το καθαρογράφαν με ωραία γράμματα.
Ήταν αφάνταστη η διασκέδαση που μας πρόσφερε αυτή η διαδικασία, μέσα από την οποία εξυπηρετήθηκαν και πολλοί διδακτικοί στόχοι: Πέρα από τις πολλές γνώσεις που αποκομήθηκαν σχετικά με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δουλεύτηκε η φωνολογική επίγνωση και διάκριση φθόγγων και συλλαβών, η σύνταξη ολοκληρωμένων προτάσεων, ο εμπλουτισμός με επίθετα και η επαύξηση προτάσεων, όπως και η εκμάθηση των βασικών ορθογραφικών κανόνων της ελληνικής γλώσσας. Είναι μια διαδικασία που μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε γλώσσα για το δικό της αλφάβητο!
